آیکونوگرافی نماد پلنگ و مار در آثار جیرفت

برخی آثار باستانی، حامل ارزش ها و پیام های نهادینه ایست که بر اساس باورها و اعتقادات بشر کهن، در قالب آثار هنری و در تار و پود نقش های آن ها، تجسم یافته اند و برای درک معنایی این نقوش کهن، نیاز به شناخت مؤلفه های نمادینی است که زمانی، چون زبان کلامی، معنایی مشخص در فرهنگ های کهن داشتند و به نوعی بازنمودی از باورهای اسطوره ای بودند. در این راستا آیکونولوژی می کوشد تا مؤلفه های نمادین را که به صورت مکرر و مسلط و بر اساس فرهنگ های گوناگون، بازنمایی یافته اند، با ارایه ی روشی علمی تفسیر نموده، و معنای این مولفه ها را روشن و بر اساس تحلیل و رده بندی آیکونوگرافیک آن ها، به ارزش های نمادین فرهنگی دست یابد. مؤلفه های نمادین در نظام نمادین زبانی به شکل کلامی، تصویری و یا رفتاری خود را باز می نمایند و اگرچه آیکونولوژی پژوهشی درباره ی محتوای تصاویر است، اما اساساً درپی ارتباط این مؤلفه ها در نظام گسترده تر نمادین فرهنگی است. این مقاله می کوشد به یاری روش آیکونوگرافی به درک معنایی نقش نمادین پلنگ و مار در دست ساخته های سنگ کلریتی جیرفت (هزاره سوم ق.م) بپردازد. دراین راستا، پیش از هر چیز نیاز به درک بافت فرهنگی این دوران و شیوه های بازنمود باورهای آن است. به همین منظور از طریق آیکونوگرافی به باور مسلط ایزدبانوی بزرگ در این دوران و تأثیر و تأثر چنین باوری در نقش مایه های تصویری به ویژه نقش پلنگ و مار خواهیم پرداخت.